Spandex là gì? Toàn bộ về loại vải co giãn số 1 trong thời trang

5/5 - (3 bình chọn)

Bạn có bao giờ tự hỏi vì sao quần áo thể thao, đồ bơi hay legging lại có độ co giãn vượt trội và ôm sát cơ thể một cách hoàn hảo? Bí quyết nằm ở spandex – một loại sợi tổng hợp có khả năng đàn hồi cực tốt, giúp trang phục trở nên thoải mái và bền bỉ hơn. Với những ưu điểm vượt trội, spandex ngày càng trở thành chất liệu không thể thiếu trong ngành may mặc hiện đại.

Trong bài viết này, Mộc Quang Sports sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về spandex là gì, ứng dụng thực tế ra sao và cách bảo quản để sản phẩm luôn bền đẹp. Hãy cùng khám phá nhé!

Nội Dung

Spandex là gì?

Spandex (hay còn gọi là elastane hoặc lycra) là một loại sợi tổng hợp có khả năng co giãn đặc biệt, thường được pha trộn với cotton, polyester hoặc nylon để tăng độ bền và tính linh hoạt. Loại sợi này được phát minh vào năm 1958 bởi nhà hóa học Joseph Shivers tại tập đoàn DuPont, dựa trên công nghệ đồng trùng hợp polyether – polyurea.

Tên gọi “spandex” xuất phát từ tiếng Anh, là một dạng đảo chữ của “expand”, có nghĩa là “giãn nở”. Ở Bắc Mỹ, thuật ngữ này được sử dụng phổ biến. Trong khi đó, ở châu Âu, chất liệu này thường được gọi là elastane, bắt nguồn từ từ “elastic” (đàn hồi). Một số ngôn ngữ khác cũng có tên gọi tương tự như élasthanne (Pháp), elastan (Đức), elastano (Tây Ban Nha), elastam (Ý) và elasthaan (Hà Lan). Còn tại Anh, Ireland, Bồ Đào Nha, Brazil, Argentina, Úc, New Zealand và Israel, thuật ngữ lycra được sử dụng rộng rãi hơn.

Lịch sử hình thành và phát triển của sợi spandex

Sự ra đời của sợi Spandex

Spandex được phát minh vào năm 1958 bởi nhà hóa học Joseph Shivers, một nhà nghiên cứu làm việc tại tập đoàn DuPont – công ty hóa chất hàng đầu của Mỹ. Trước đó, thị trường may mặc chủ yếu sử dụng cao su tự nhiên để tạo độ co giãn cho vải, nhưng cao su có nhiều nhược điểm như nhanh bị lão hóa, dễ rách và nặng nề.

Nhằm thay thế cao su, DuPont đã nghiên cứu và phát triển một loại sợi tổng hợp mới dựa trên công nghệ đồng trùng hợp polyether – polyurea, giúp tạo ra một loại vải nhẹ, đàn hồi tốt và bền hơn nhiều so với cao su. Kết quả là sợi Spandex ra đời, mang đến một cuộc cách mạng trong ngành dệt may.

Quá trình thương mại hóa và phát triển

Năm 1962, DuPont chính thức đưa sợi Spandex ra thị trường dưới tên thương hiệu Lycra.

Thập niên 1960 – 1970, Spandex bắt đầu được sử dụng rộng rãi trong ngành thời trang, đặc biệt là quần áo bơi, đồ thể thao và đồ lót.

Thập niên 1980 – 1990, Spandex được ứng dụng mạnh mẽ hơn trong thời trang thường ngày, đặc biệt là quần jeans ôm sát (skinny jeans), đồ tập aerobic và trang phục trình diễn.

Thế kỷ 21, Spandex trở thành một trong những chất liệu không thể thiếu trong ngành dệt may, có mặt trong hầu hết các sản phẩm thời trang từ quần áo thể thao, đồ giữ nhiệt cho đến trang phục y tế và nội thất.

Đặc điểm của vải spandex

Ưu điểm:

– Độ co giãn cực tốt: Spandex có thể kéo dài đến 500% so với kích thước ban đầu mà không bị mất đi độ đàn hồi. Điều này là do cấu trúc phân tử polyurethane có tính linh hoạt cao, giúp các sợi có thể kéo giãn và quay trở lại hình dạng ban đầu sau khi bị kéo căng.

– Nhẹ và mềm mại: Sợi Spandex có mật độ thấp hơn nhiều so với cao su tự nhiên, giúp vải nhẹ hơn mà vẫn đảm bảo độ đàn hồi.

– Chống nhăn, chống bai dão: Cấu trúc sợi đàn hồi giúp quần áo giữ được form dáng tốt, không bị nhăn hay chảy xệ sau thời gian dài sử dụng. Điều này giúp Spandex trở thành lựa chọn lý tưởng cho quần áo bó sát.

– Khả năng chống ẩm mốc, thoáng khí: Spandex không hấp thụ độ ẩm nhiều như cotton, giúp quần áo nhanh khô và hạn chế sự phát triển của vi khuẩn, nấm mốc.

– Dễ pha trộn với các loại sợi khác: Spandex thường không được dùng riêng lẻ mà kết hợp với cotton, polyester hoặc nylon để cải thiện độ bền, độ thoáng khí và khả năng co giãn.

Nhược điểm:

– Dễ bị hư hại bởi nhiệt độ cao: Do thành phần chủ yếu là polyurethane, Spandex rất nhạy cảm với nhiệt độ. Khi tiếp xúc với nhiệt cao (trên 150°C), sợi có thể bị biến dạng, mất độ đàn hồi hoặc thậm chí bị chảy.

– Không bền với hóa chất mạnh: ợi Spandex dễ bị phân hủy khi tiếp xúc với clo, chất tẩy rửa mạnh hoặc dầu nhờn. Đây là do tính chất của polyurethane, vốn không chịu được môi trường hóa chất mạnh.

– Dễ bị mất độ đàn hồi sau thời gian dài sử dụng: Mặc dù có khả năng đàn hồi tốt, nhưng Spandex không phải là loại sợi vĩnh cửu. Sau một thời gian dài sử dụng và giặt giũ, các liên kết polyurethane có thể bị yếu đi, làm vải mất đi khả năng co giãn.

– Chi phí sản xuất cao hơn so với các loại sợi khác: Quá trình sản xuất Spandex yêu cầu công nghệ cao và sử dụng nhiều hóa chất đặc biệt để tạo ra các sợi có độ đàn hồi vượt trội. Điều này làm tăng chi phí sản xuất so với các loại sợi tự nhiên như cotton hoặc sợi tổng hợp thông thường như polyester.

– Không thân thiện với môi trường: Spandex là một loại sợi nhân tạo có nguồn gốc từ dầu mỏ, không thể phân hủy sinh học. Khi bị thải ra môi trường, loại sợi này mất nhiều thời gian để phân hủy, gây tác động tiêu cực đến hệ sinh thái.

Có mấy loại vải sợi Spandex?

Vải Spandex thường không được sử dụng riêng lẻ mà được pha trộn với các loại sợi khác để tạo ra nhiều loại vải có đặc tính khác nhau. Dưới đây là bảng phân loại vải Spandex phổ biến:

Loại vải Spandex	Thành phần	Đặc điểm	Ứng dụng
Cotton Spandex	Cotton + Spandex	Co giãn tốt, thấm hút mồ hôi, mềm mại, thoáng mát	Áo thun, quần áo thể thao, đồ lót, váy bó
Polyester Spandex	Polyester + Spandex	Bền, ít nhăn, chống nước nhẹ, đàn hồi tốt	Đồ thể thao, quần áo bơi, đồ tập gym
Nylon Spandex (Tactel Spandex)	Nylon + Spandex	Nhẹ, bền, chống thấm nước, ít bám bụi, độ đàn hồi cực tốt	Đồ bơi, đồ tập yoga, đồ lót cao cấp
Viscose Spandex (Rayon Spandex)	Viscose (Rayon) + Spandex	Mềm, thoáng khí, co giãn tốt nhưng kém bền hơn Cotton Spandex	Váy đầm, áo kiểu, quần legging
Len Spandex	Len + Spandex	Co giãn, giữ ấm tốt, chống nhăn	Áo len, quần len bó sát, đồ giữ nhiệt
Denim Spandex (Jeans Spandex)	Cotton + Spandex (tỷ lệ thấp 2-5%)	Co giãn nhẹ, giữ form, ôm sát cơ thể nhưng vẫn thoải mái	Quần jeans co giãn, váy jeans
Lụa Spandex (Silk Spandex)	Lụa + Spandex	Bóng, mềm mại, nhẹ, có độ rủ tốt, co giãn nhẹ	Váy dạ hội, trang phục cao cấp
Mesh Spandex (Lưới Spandex)	Lưới + Spandex	Thoáng khí, mềm nhẹ, co giãn, bền	Đồ thể thao, váy đầm, trang phục biểu diễn
PU Spandex (Polyurethane Spandex)	Polyurethane + Spandex	Độ co giãn cực cao, bám sát cơ thể	Đồ bơi, đồ lặn, quần áo chuyên dụng

Ứng dụng của spandex trong đời sống

1. Ngành may mặc

Quần áo thể thao: Áo thun, quần legging, quần yoga, đồ bơi, đồ đạp xe, đồ tập gym… giúp co giãn thoải mái khi vận động.

Quần áo ôm sát cơ thể: Quần jeans co giãn, áo bó sát, váy bodycon… giúp tạo form đẹp, ôm dáng mà vẫn dễ chịu.

Đồ lót và đồ bơi: Tăng độ co giãn, giúp đồ lót vừa vặn và ôm sát cơ thể.

Vớ (tất) và găng tay: Giúp giữ dáng tốt, không bị chùng nhão sau thời gian dài sử dụng.

2. Ngành y tế

Băng thun y tế: Hỗ trợ cố định cơ và khớp, thường dùng trong thể thao hoặc phục hồi sau chấn thương.

Quần áo nén (Compression wear): Giúp tăng cường lưu thông máu, hỗ trợ điều trị suy giãn tĩnh mạch.

3. Công nghiệp sản xuất nội thất

Bọc ghế, sofa, rèm cửa: Sử dụng vải có pha spandex để tăng độ bền và co giãn, dễ dàng ôm sát khung ghế hoặc bề mặt nội thất.

4. Ngành công nghiệp ô tô

Bọc ghế xe hơi: Giúp vải bọc có độ đàn hồi cao, ít nhăn và bền hơn.

Nhờ vào độ co giãn vượt trội và tính đàn hồi cao, sợi Spandex có mặt trong hầu hết các sản phẩm cần sự thoải mái, ôm sát và linh hoạt.

Cách bảo quản vải spandex đúng cách

Vải Spandex có tính co giãn cao, giúp quần áo và các sản phẩm từ vải này giữ được form dáng và độ bền. Tuy nhiên, nếu không bảo quản đúng cách, sợi Spandex có thể bị giãn quá mức, mất đàn hồi hoặc nhanh hư hỏng. Dưới đây là cách bảo quản vải Spandex hiệu quả:

Giặt vải Spandex đúng cách

Giặt bằng tay hoặc chế độ giặt nhẹ: Giặt tay là cách tốt nhất để bảo vệ sợi vải. Nếu giặt máy, nên chọn chế độ giặt nhẹ để tránh làm giãn vải. Không nên vắt mạnh tay vì có thể làm hỏng sợi đàn hồi.

Dùng nước lạnh hoặc nước ấm dưới 30°C: Nhiệt độ quá cao có thể làm sợi Spandex mất độ đàn hồi. Không nên ngâm quần áo Spandex quá lâu trong nước để tránh làm yếu sợi vải.

Dùng bột giặt/dung dịch giặt nhẹ: Tránh dùng chất tẩy mạnh hoặc bột giặt có chất tẩy trắng, vì chúng có thể làm sợi vải bị mục, mất độ co giãn. Ưu tiên dùng nước giặt trung tính hoặc nước giặt dành riêng cho đồ co giãn.

Không giặt chung với quần áo có khóa kéo hoặc móc sắc nhọn: Tránh để vải Spandex tiếp xúc với vật sắc nhọn có thể làm rách hoặc xước vải.

Phơi khô vải Spandex đúng cách

Không vắt xoắn mạnh khi phơi: Nên bóp nhẹ nước hoặc cuộn vào khăn bông để hút bớt nước thay vì vắt mạnh.

Phơi ở nơi thoáng mát, tránh ánh nắng trực tiếp: Tia UV có thể làm sợi Spandex bị giòn, mất đàn hồi và nhanh mục. Tốt nhất nên phơi trong bóng râm hoặc nơi có gió tự nhiên.

Không dùng máy sấy hoặc sấy ở nhiệt độ cao: Nhiệt độ cao làm sợi co giãn bị tổn thương và mất tính đàn hồi. Nếu cần làm khô nhanh, có thể dùng quạt hoặc chế độ sấy lạnh của máy sấy.

Ủi và bảo quản vải Spandex

Ủi ở nhiệt độ thấp hoặc không ủi: Nếu cần ủi, nên dùng bàn ủi hơi nước ở nhiệt độ thấp. Không đặt bàn ủi trực tiếp lên vải, nên đặt một lớp khăn mỏng bên trên để tránh làm chảy sợi Spandex.

Gấp gọn hoặc treo bằng móc mềm: Nếu là quần áo ôm sát, có thể cuộn tròn thay vì gấp để tránh vết gập. Khi treo, nên dùng móc áo có lớp đệm mềm để tránh làm giãn phần vai áo.

Bảo quản nơi khô ráo, tránh độ ẩm cao: Không nên để vải Spandex ở nơi có độ ẩm cao vì dễ làm mốc hoặc gây mùi khó chịu. Có thể dùng túi chống ẩm khi bảo quản lâu dài.

Spandex không chỉ nổi bật với độ co giãn vượt trội, trọng lượng nhẹ và khả năng đàn hồi cao, mà còn được ứng dụng rộng rãi trong nhiều lĩnh vực, từ thời trang thể thao đến quần áo giữ nhiệt và trang phục chuyên dụng. Nhờ những ưu điểm này, chất liệu spandex giúp người mặc luôn cảm thấy thoải mái, tự tin trong mọi hoạt động.

Khi chọn mua sản phẩm có sợi spandex, bạn nên ưu tiên những thương hiệu uy tín, kiểm tra kỹ độ co giãn và chất liệu để đảm bảo độ bền cao.

Nếu bạn đang tìm kiếm quần áo body giữ nhiệt, quần áo bóng đá hay giày thể thao chất lượng cao, hãy đến ngay Mộc Quang Sports. Chúng tôi cam kết mang đến những sản phẩm chính hãng, bền đẹp, phù hợp với mọi nhu cầu thể thao và vận động.

-4%